Dlaczego coaching nie działa?

Coaching, choć powszechnie kojarzony i mający swoje początki z profesjonalnym wsparciem dla sportowców, ma znacznie szersze zastosowanie. W ciągu ostatnich dekad zyskał popularność jako narzędzie rozwoju osobistego i zawodowego.

Istota coachingu polega na wspieraniu osoby coachowanej w odkrywaniu i realizacji jej własnych celów, a nie na narzucaniu rozwiązań czy kierunków działania. W coachingu relacja jest symetryczna. Ja jako Twój Coach towarzyszę Ci w Twojej podróży. Absolutnym fundamentem jest zaufanie i poczucie bezpieczeństwa, wszystko co się zadziewa na sesji coachingowej nie wychodzi poza naszą relację.

Historia coachingu jest długa i złożona, ale współczesne podejście wywodzi się z lat 70. i 80. XX wieku, kiedy to zaczęto uznawać wagę emocji, przekonań i samopoznania w rozwoju jednostki.

Fascynację i poznawanie samej idei rozpoczęłam od książki pt. “Wewnętrzna gra: tenis. Mentalny trening w sporcie i w życiu” napisał ją Timothy Gallwey, który uważa, że właśnie ta wewnętrzna gra (inner game) toczy się przede wszystkim w naszym umyśle.

Wiele razy słyszałam zdanie: coaching nie działa.

Wiele razy słyszałam zdanie: coaching nie działa. Zawsze się wtedy uśmiecham w sercu, z miłością i pełną akceptacją dla drugiej osoby, bo prawda jest taka, że to nie coaching ma działać tylko Ty masz działać.

Coaching jest punktem wyjścia do pracy własnej, natomiast każda świadoma i intencjonalna zmiana potrzebuje kompana w tym procesie, czyli Ciebie.

Aby lepiej zrozumieć koncept, o którym mówię chciałabym się podzielić z Tobą wiedzą na temat teorii transteoretycznego modelu zmiany, która, według mnie, jest podstawą aby lepiej zrozumieć siebie i swoje działania, albo ich brak.

Według transteoretycznego modelu zmiany istnieją różne etapy świadomości i/lub jej braku.

Model obejmuje następujące fazy: nieświadomości (prekontemplacji), rozważania (kontemplacji), przygotowania, działania, utrzymania/nawrotu, zakończenia.

Model ten podkreśla, że zmiana jest procesem, a nie jednorazowym wydarzeniem. Każdy etap ma swoje unikalne wyzwania i wymaga specyficznych strategii.

Coaching może być efektywny na różnych etapach procesu zmiany, ale sposób podejścia i narzędzia użyte mogą a nawet powinny się różnić w zależności od momentu, w którym się znajdujesz.

Rolą Coacha jest towarzyszenie Tobie w procesie podroży Twojego rozwoju, wspieraniu i zapewnieniu bezpiecznej przestrzeni na rozważania, które pojawią się podczas wspólnej pracy i dopasowanie się do etapu, na którym jesteś.

Prześledźmy zatem wspólnie każdy etap zmiany i jego charakterystykę.

ZROZUM WŁASNE POŁOŻENIE W KONTEKŚCIE OSOBISTEGO ROZWOJU.

1. NIEŚWIADOMOŚĆ (PREKONTEMPLACJA) – na tym etapie osoba, która przychodzi na coaching nie jest jeszcze świadoma problemu lub nie jest gotowa do jego rozważenia. Osoby mogą nie zdawać sobie sprawy, że ich zachowanie jest problemowe, lub nie widzą potrzeby zmiany. Taka osoba najczęściej pojawia się na sesji coachingowej z tak zwanego „przypadku”, na przykład została skłoniona przez bliską osobę i bardziej przychodzi na sesję „dla kogoś”, może zostać wysłana na sesję z ramienia pracodawcy lub przychodzi po prostu z ciekawości, aby zobaczyć czym jest coaching korzystając z bezpłatnych spotkań organizowanych przez Coachów, którzy dopiero się uczą i oferują takie sesje pro bono.
2. ROZWAŻANIE (KONTEMPLACJA) – na tym etapie osoba zaczyna rozważać możliwość zmiany, ale może być ambiwalentna. To najczęstszy rodzaj Klienta z jakim się spotykam na sesjach coachingowych. Ambiwalencja to stan, w którym jednocześnie doświadczamy sprzecznych uczuć, myśli lub postaw względem jednej sytuacji, osoby, rzeczy czy idei. Ambiwalencja jest częstym doświadczeniem w życiu, ponieważ rzadko kiedy spotykamy się z sytuacjami, które są całkowicie pozbawione złożoności czy niepewności. Może to prowadzić do niezdecydowania, stresu, czy nawet paraliżu decyzyjnego. Na etapie kontemplacji ambiwalencja może trwać długo, gdyż osoba waży zalety i wady zmiany. Ambiwalencja ta może utrudniać podjęcie decyzji o zmianie, a coaching czy terapia mogą pomóc osobie poradzić sobie z tym stanem, poprzez rozważanie różnych perspektyw, uświadomienie sobie konsekwencji, a także rozwijanie strategii radzenia sobie. Skłonność do ambiwalencji jest naturalnym stanem ludzi dojrzałych, to jest tak jakby: trochę chcę i trochę się boję. Coach daje przestrzeń, aby przyglądać się temu co jest dla nas ważne w bezpiecznych, nie oceniających, warunkach. Tutaj nie przyspieszamy niczego, Coach też nie nakłania ani nie wymusza zmiany. Mówi się, że ambiwalencja jest cieniem zmiany.
3. PRZYGOTOWANIE – osoba na tym etapie jest w pełnej gotowości do tego by świadomie i intencjonalnie podjąć zmianę; podejmuje decyzję i zaczyna planować, jak to zrobić. Pojawia się tutaj pierwsze działanie, wprowadzanie w życie planu i zmiana zachowania, myślenia i otoczenia jeśli takowe jest potrzebne, aby osiągnąć skuteczną zmianę. Coach może wspomóc Klienta w tworzeniu planu działania, ustawianiu celów i budowaniu pewności siebie, że zmiana jest możliwa. W tym etapie ważne jest ustawienie realistycznych celów i opracowanie szczegółowego planu działania, jak te cele osiągnąć.
4. DZIAŁANIE – na tym etapie Coach może pomóc Klientowi w realizacji planu i utrzymaniu motywacji. Są to kluczowe momenty, w których Coach może pomóc Klientowi radzić sobie z przeszkodami, utrzymywać chęci i dostarczać regularne informacje zwrotne.
5. UTRZYMANIE – gdy osoba utrzymuje nowe zachowanie przez jakiś czas (zwykle powyżej sześciu miesięcy), wchodzi w fazę utrzymania. Praca z Coachem może obejmować strategie radzenia sobie z pokusami lub nawrotami, sprawdzamy czy jesteśmy na dobrej drodze, eliminujemy to co nas rozprasza, korygujemy ścieżkę jeśli jest taka potrzeba.
6. NAWRÓT – w przypadku nawrotów, Coach może pomóc Klientowi zrozumieć, co doprowadziło do nawrotu, nauczyć się z doświadczenia i dostosować plan na przyszłość. Nawroty są częścią procesu zmiany i nie oznaczają niepowodzenia, ale raczej wskazują, że osoba może potrzebować innych strategii lub wsparcia, aby kontynuować działanie ku swoim celom.
7. ZAKOŃCZENIE – na tym etapie osoba nie musi już walczyć z pokusą i jest pewna, że nie wróci do starych nawyków. Nie wszystkie modele uwzględniają ten etap, ponieważ nie zawsze jest to osiągalne lub odpowiednie dla wszystkich typów zmian.

Osobiście uważam, że coaching to jedno z narzędzi i jak to z narzędziami bywa nie jest dla każdego.

Coaching sam w sobie nie jest rozwiązaniem na wszystko, czasem nie mamy gotowości na taką głęboką pracę, a czasem po prostu potrzebujemy wsparcia terapeuty czy mentora.

Zachęcam Cię do ponownego przejrzenia wyżej wymienionych etapów zmiany i autorefleksji na temat tego, w jakim miejscu aktualnie w życiu się znajdujesz i zastanowienia się jakie narzędzia z zakresu samorozwoju będą dla Ciebie najskuteczniejsze, o ile takich potrzebujesz.

*

Tekst pochodzi z e-booka MOC pytań coachingowych, do zakupienia w zestawie z dziennikiem autorefleksji i listą 30 wyselekcjonowanych przeze mnie książek z zakresu rozwoju osobistego, duchowości, psychologii, motywacji i inspiracji.